Eugeniusz Kokolski

Eugeniusz Kokolski ur. We Lwowie 15 marca 1920 roku lub 1918, syn Piotra. Ukończył 7 klas szkoły powszechnej(jako swój zawód podawał ślusarz). Po wkroczeniu armii czerwonej we wrześniu 1939 roku jego rodzinę wywieziono i wymordowano. On miał trafić do szkoły „ludowej” potem walczyć w bliżej nieokreślonym oddziale partyzantki radzieckiej jako dowódca grupy skoczków spadochronowych w stopniu starszego lejtnanta (inna wersja mówi o tym służbie w wileńskim okręgu AK nie da się jednak tego wszystkiego zweryfikować dokładnie). Od marca 1945 roku pracował w WSO w Łodzi jako dowódca warty(inna prawdopodobna wersja mówi o tym że był kierowcą). W LWP służył w stopniu sierżanta.

fot. z książki Konspiracja antykomunistyczna i podziemie zbrojne w Wielkopolsce w latach 1945–1956, red. Agnieszka Łuczak, Aleksandra Pietrowicz, Poznań 2007

Stanisław Janicki

W publikacjach na temat „Groźnego” jest często wspominany Stanisław Janicki pochodzący z Dobrej. Jest on doskonałym przykładem jak można było wtedy tragicznie ,skończyć za przynależność do oddziałów podziemia niepodległościowego. Kiedyś znalazłem jego kwestionariusz osoby represjonowanej na stronie IPN jednak nie wykorzystałem do pisania. Dziś znajdując o wiele ciekawszy dokument protokół z wykonania kary śmierci oraz artykuł z Głosu Wielkopolskiego na temat naczelnika więzienia w którym wykonano wyrok śmierci. Postanowiłem wrócić do tematu powiązując wszystko w całość.

Stanisław Janicki rocznik 1925 urodzony w Dobrej pow. turkowski. Był milicjantem w Ostrowie Wielkopolskim skąd zdezerterował w listopadzie 1945 roku. Do oddziału „Groźnego” przyłączył się 3 stycznia (wg dokumentów hczarnecki.republika.pl/dzialorg.htm 1 styczeń, 3 wg artykułu z E.T) 1946 roku podczas ataku oddziału dowodzonego przez „Orła” na posterunek MO w Kowalach Pańskich. Członkiem oddziału był do 5 stycznia 1946 roku, kiedy to dostał się do niewoli. I za te jak pisano w uzasadnieniu wyroku 3 dni (2 z hakiem) został postawiony przed WSR w Poznaniu. Postawiono mu również zarzut dezercji z MO. WSRy nie były łaskawe dla dezerterów którzy wstępowali do oddziałów podziemia. 7 października zostaje skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 22 listopada. Nie odniósł skutku list Romana Janickiego* (ojca Stanisława) do Bolesława Bieruta. W liście tym przytoczonym przez panią Piasecką w Echu Turku. Była prośba o ułaskawienie/zmianę wyroku argumentowana młodym wiekiem skazanego który mógł „zbłądzić” był jedynym synem członka PPS (Romana Janickiego). Na odmowę zmiany wyroku mógła wpłynąć zasada że z prawa łaski kożystano tylko wtedy gdy by mogło to pozytywnie wpłynąć na wizerunek organu ułaskawiającego lub uznano że skazaniec nie może już szkodzić władzy. Natomiast bardzo żadko stosowano prawo łaski w stosunku do żołnierzy jeszcze działających oddziałów, gdyż taką karę stosowano aby zastraszać i zniechęcać innych do walki w oddziałach lub pomocy im.
Prawdopodobnie jednak ani ten list ani żadne pismo do NSW i Bieruta w którym wnioskowano o zmianę wyrou nie dotarło do adresata. Przeważnie bowiem tego rodzaju pisma nie były wysyłane dale a tylko dołanczane do akt sprawy.
Wyrok w tym konkretnym przypadku mógł zostać wykonany, przez pluton egzekucyjny składający się z trzech, czterech żołnierzy (plus dowódca plutonu na każdego skazańca przypadało co najmniej trzech wykonujących) którzy strzelali do przywiązanego prawdopodobnie do słupa skazańca aż do opróżnienia magazynków na dziedzińcu więzienia. Jeżeli oczywiście stosowano się tu do wytycznych odnoszących się do wykonywania kary smierci. Wyrok wykonywano w areszcie na Młyńskiej Lub też skazanego zabijał sam naczelnik więzienia strzałem w tył głowy gdzieś w lesie pomiędzy Gądkami a Kórnikiem. Należy jednak zdecydownie przyjąć pierwszą wersję . Chciałem jednak opisać obydwie możliwośći wykonywania wyroków w Poznaniu w tym okresie.

I tu by się kończyła sprawa . Gdyby nie fakt że w protokole wykonania kary śmierci widnieje nazwisko Jan Młynarek. Kim był Jan Młynarek szerzej w artykule http://www.gloswielkopolski.pl/polecamy/247881,naczelnik-strzelal-jak-w-katyniu,id,t.html#material_2

W tym artykule pojawia się bardzo ważna informacja dla mieszkańców powiatu turkowskiego. Chodzi mi o ten cytat

„Szybko zrobił karierę w branży mleczarskiej. W 1953 roku został dyrektorem Powiatowego Zakładu Mleczarskiego w Turku. Czym zajmował się później - z jego akt nie wiadomo.” (pewnie wiadomo tyle że trzeba było by zapytać a nie ma kogo bo na pewno ktoś z Turku albo okolic go pamięta a ja był bym wdzięczny za informację)

Wcześniej nie spotkałem się z tą informacją w żadnych źródłach (lub przeoczyłem).

Protokół z wykonania kary śmierci na Stanisławie Janickim można obejrzeć na stornie Pana Henryka Czarneckiego http://hczarnecki.republika.pl/prot4.htm w zakładce „wykaz straconych” po kliknięciu na nazwisko Janicki Stanisław w tabelce.

Dziwie mnie jeden fakt że pisze się o Młynarku we wszelkich dostępnych mi materiałach jako o naczelniku więzienia. Tymczasem proszę spojrzeć na protokół. W miejscu „naczelnik więzienia” widnieje nazwisko Kazimierz Kępa (oczywiście nie chcę się wymądrzać).

* Jeśli dobrze myślę to ten sam pan który wystawił fałszywe dokumenty międzyinnymi Piotrowi i Stefanowi Kosobudzkim.

Kolejny proces

Proces w Turku był najważniejszym z procesów przeciwko członkom oddziału „Groźnego”, ale nie jedynym. Wspomniałem wcześniej o procesie członków i współpracowników „Niepodległości” z Łodzi i województwa łódzkiego, który odbył się we wrześniu 1946 roku. Oprócz tego procesu było jeszcze kilka innych.
Taki kolejny duży proces, który odbył się nad współpracownikami oddziału „Groźnego” miał miejsce w Kaliszu na przełomie 1946 i 1947 roku. Sądzono tam na sesji wyjazdowej przed WSR w Poznaniu 14 mieszkańców gminy Malanów (przynajmniej tak wszyscy podają) za udzielenie pomocy członkom oddziału. Wszyscy aresztowani byli wydani we wrześniu 1946 roku przez Stanisława Budę, który wtedy rozpoczął aktywną współpracę z organami bezpieczeństwa w zamian za życie sądzonego w Łodzi brata.
Proces w Kaliszu rozpoczął się zimą 1946 roku, a wyroki zapadły 13 lutego 1947 roku. Zasądzono kary od 2 do 6 lat więzienia wobec 12 z 14 sądzonych (dwoje sądzonych uniewinniono). Trudno było mi jednak ustalić kto dokładnie dostał jaki wyrok.
Na ławie oskarżonych zasiedli wtedy
-Maria Antczak
-Maria Radziemska
-Franciszek Erkiert
-Józef Maciejewski (członek oddziału zwolniony z Rawicza we wrześniu 1949r.)
-Wanda Filipiak
-Józef Grzeszkiewicz
-Stanisław Wieczorek
-Józef Kubacki
-Józef Bartczak
-Wacław Majchrzak
-Stefan Doczekalski
-Antoni Doczekalski
-Eugenia Kończak

Proces w Łodzi

Trzeba jeszcze rozszerzyć nieco temat procesu 11 (może 13) członków „Niepodległości” i o.p. „Groźnego”. Celowo piszę oddzielnie „Niepodległość” i „Groźny” ponieważ część z oskarżonych nie brała udziału w walkach toczonych przez Kokolskiego. Sądzono założycieli i współpracowników organizacji z działających w Łodzi i kilka osób ze składu oddziału. Spotkałem się nawet z liczbą 25 osób sądzonych w tym procesie szerzej o tym na końcu.

O tym procesie wiem, mało i tylko z dwóch albo trzech dostępnych mi źródeł z Echa Turku i z książki Turlejskiej „Te pokolenia żałobami czarne” (w gruncie rzeczy to artykuły z Echa opierają się na Turlejskiej tak samo jak trzecie źródło ze wzmiankami). Turlejska pisze że proces odbył się w 1946 roku przed WSO w Łodzi wyroki wydano 7 października 1946 roku. Zapadło tego dnia 13 wyroków śmierci. Po skierowaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia przez NSW w którym wnioskowano o zmianę wyroków dla 7 skazanych zmieniono wyroki z kary śmierci na 15 lat więzienia dwóm skazanym. W tym procesie skazano na kary śmierci:
Bolesawa Kamińskiego ps. „Sor”
Leszka Cieślaka ps. „Czarny”
Zenona Czapskiego ps. „Jeż”
Józefa Bużyńskiego ps. „Żbik”
Józefa Augustyniaka ps. „Dąb”
Kazimierza Kazimierczaka ps. „Suchy”
Stanisława Cieślaka ps. „Granat”
Franciszka Gondka ps. „Mróz”
Mariana Gondka ps. „Pudel”
Edwarda Tuszyńskiego „Jaskółka”
Jana Budę ps. „Skoczek”
Budzie i Franciszkowi Gondkowi zmieniono wyroki na 15 lat więzienia.
Nie znam przebiegu procesu natomiast z tego co pisała Turlejska część miała być sądzona za dezercje z wojska, napady zbrojne na posterunki MO i mienie państwowe posiadanie broni itp. To wystarczyło że by zostać skazanym na karę śmierci. Już sama przynależność do organizacji, która według k.k. WP próbowała siłą zmienić ustrój państwa była karana śmiercią.

Procesowi toczonemu przed WSO w Łodzi przewodniczył słynny sędzia Mieczysław Widaj tutaj najlepsza biografia tego sędziego jaką mogłem znaleźć w Internecie http://www.asme.pl/11431450356228.shtml jest tam mowa o 25 sądzonych. Natomiast Turlejska w wydaniu swojej książki z 89 roku mówi o 13 sądzonych z czego dwie osoby były dodane do procesu i dlatego nie wymieniam ich w swoim tekście.

lista członków oddziału

1 Adamczyk Edward PS. „Zawierucha”, s. Pawła ur. 21 maja 1925 r. Zginął podczas walki w 1946 r.
2 Adamczyk Józef, s. Adama ur.17 VI W 1929 w Łodzi.
3 Andrzejewski Edward PS „Korona” s. Michała ur. 12 VII 1915r. w Sokołowie (pow. Sieradz) skazany na karę śmierci przez WSO w Poznaniu i stracony w 1946 roku.
4 Antczak Antoni ps. „Antek”, „Wojtek”, syn Michała ur. 19 IX w Miłaczewie (powiat Turek). Skazany na karę śmierci przez SO w Poznaniu (!?) i stracony (proces w Turku przyp. Autor b.).
5 Augustyniak Józef ps. „Dąb”, s. Władysława, ur. 8VII 191921 r. w Modlnej (powiat Zgierz). Skazany na karę śmierci przez WSO w Łodzi i stracony w 1946 roku.
6 Baczyński Bolesław ps. „Manc”, „Stefan”, syn Józefa, ur. 21 I 1920 r. w Hleszczałach (powiat Tarnopol).
7Bajewicz Kazimierz ps. „Korona” , syn Józefa ur. 2 XI 1925 w Brodach (województwo wileńskie). Popełnił samobójstwo podczas walki w 1946 roku.
8 Bartczak Jan ps. „Kosa”, syn Stanisława. Urodzony 8 XI 1922r. w Woli Rogozińskiej (powiat Zgierz).
9 Bartczak Stanisław, ur.20 I 1912 roku w Kowalewicach (powiat Zgierz).
10 Bednarek Józef s. Mateusza, ur. 14 III 1890 r. w Łyszkowicach (powiat Poddębice)
11 Bednarski Kazimierz ps. „Lis”, s. Stanisława ur. 4 X 1929 w Bądkowie (powiat Zgierz)
12 Białek Kazimierz ps. „Czapla”, s. Feliksa bdb. Zginął podczas walki w 1945 r.
13 Bielan Stanisław s. Stanisława, ur. 21 III 1927 w Łodzi.
14 Bienias Mieczysław ps. „Kogut”, s. Walentego ur. 1 III 1927 r. w Zbożennej (powiat Przysucha).
15 Bilski Franciszek ps. „Kwiatek”, s. Adama ur.26 IX 1926 roku w Zbożennej (pow. Przysucha).
16 Binek Czesław ps. „Brzózka”, s. Leonarda ur.14 VII 1926 r. w Leśnictwie (powiat Turek).
17 Błaszczyk Henryk, s. Jana ur. 14 XII 1925 r. w Kosmowie (powiat Kalisz).
18 Borejasz Czesław ps. „Kapusta” s. Floriana ur. 20 VII 1926 w Rusoży (województwo białostockie).
19 Borucki Jerzy ps. „Zgrzyt”, s. Czesława ur. 12 XI 1923 r. w Warszawie.
20 Borucki Jerzy, s. Maksa ur. 1 V 1928 r. w Tuliszkowie (pow. Turek).
21 Brysik Anton, s. Wincentego ur.4 VI 1928 w Łodzi .
22 Brzeziński-Świątek Władysław ps. „Władek”, s. Franciszka ur.10 XI 1921 Chojnicach.
23 Brzozowski Stanisław ps. „Kopacz”, s. Wojciecha ur. 8 V 1906 r.
24Buda Stanisław PS „Orzeł” s. Stanisława ur 22 XI w Kupininie (powiat Koło).
25 Bugaj Tadeusz s. Józefa ur. 11 XI 1927 w Łodzi.
26 Burzyński Józef ps. „Żbik”, syn Władysława. Urodzony 10 marca 1922 roku w Śladkowie (powiat Łęczyca). Skazany na karę śmierci przez WSO w Łodzi i stracony w 1946r.
27 Cabański Michał syn Józefa, pseudonim „Emigrant”. Urodzony 11 lipca 1913 roku w Żeroniczkach (pow. turkowski). Skazany na karę śmierci przez WSR w Łodzi, wyrok wykonano w 1946r.
28 Chojnacki Mieczysław ps. „Jaskółka”, syn Stanisława, ur. 8 marca w Kiszewach (pow. turkowski).
29 Chojnacki Stefan, syn Andrzeja. Urodzony 7 sierpnia 1896r. w Kucharach (powiat łęczycki)
30 Chojnacki Wiktor ps. „Mewa”, syn Jana urodzony 23 października 1922 roku w Łodzi.
31 Chudzik Bolesław „Bażant” bdb.
32 Cichy Jan pseudonim „Przybysz”, syn Feliksa urodzony 9 lutego 1921r.
33 Cieślak Jan ps. „Biały”, syn Władysława urodzony 23 listopada 1923r. w Łodzi
34 Cieślak Leszek ps. „Czarny”, syn Władysława. Urodzony 2 listopada 1927r. w Łodzi skazany przez WSO w Łodzi na śmierć, wyrok wykonano w 1946
35 Cieślak Stanisław, syn Stanisława. Pseudonim „Granat”, urodzony 25 maja 1924 roku w Lorenkach (powiat łęczycki). Skazany na karę śmierci przez WSO w Łodzi. Wyrok wykonano w 1946 r.
36 Cyruliński Zygmunt ps. „Kruk”, syn Romana. Urodzony 24 sierpnia 1924r.
37 Czaja Feliks bdb.
38 Czapski Zenon ps. „Jeż”, syn Józefa urodzony 15 grudnia 1925r. w Łodzi. Skazany na karę śmierci przez WSO w Łodzi, wyrok wykonano w 1946r.
39 Czarnojańczyk Bolesław, syn Andrzeja, ps. „Gałązka”. Urodzony 6 stycznia 1929 roku w Przyraniu (powiat kaliski).
40 Czelusta Franciszek ps. „Ogólny”, syn Michała urodzony 23 marca 1923r. w Wygodzie (powiat kaliski).
41 Czelusta Zygmunt syn Michała urodzony 11 marca 1925r. w Wygodzie (powiat kaliski).
42 Czerkasiewicz Bolesław ps. „Skowronek”, „Kmicic”, syn Stanisława urodzony 2 czerwca 1924r. w Ozorkowie (powiat Zgierz). Skazany na karę śmierci przez WSR w Ciechanowie, stracony w 1947r.
43 Czerniak Stanisław ps. „Piorun”, „Błyskawica”, syn Romana urodzony 4 października 1915 roku w Młynach Miłaczewskich (powiat turkowski).
44 Czupryński Józef, syn Jana ps. „Cygan”. Urodzony 14 lutego 1918 roku w Krzykosach (powiat kolski).
45 Dawicki Roman ps. „Jastrząb”, syn Stanisława ur. 17 marca 1929r. w Łodzi
46 Dobrzelewski Henryk, syn Jana urodzony 14 maja 1923r. w Tobolicach (powiat poddębicki)
47 Dobrzelewski Marian, syn Jana, urodzony 1 listopada 1920r. w Tobolicach (powiat poddębicki)
48 Domański Kazimierz, syn Franciszka. Urodzony 21 lutego 1919r. w Gaju (powiat łowicki)
49 Dulin Stanisław ps „Sarna”, syn Wacława urodzony 30 września 1924 w Rzechcie
(powiat turkowski).
49*Stanisław Dulin urodził się w Balinie 21.03.1917r syn Waleriana zginął 01.11.1958r
50 Durka Kazimierz bdb.
51 Filipkowski Jan, syn Stanisława urodzony 27 stycznia we Francji.
52 Fornalczyk Zygmunt ps „Sowa”, syn Kazimierza ur 2 kwietnia 1921r.
52 Forysiak Czesław, syn Józefa urodzony 23 maja 1925 r. w Ozorkowie (powiat Zgierz)
53 Gadomski Stanisław ps. „Ozdoba” bdb.
54 Gierga Kazimierz/ Seren Tadeusz ps. „Cygan”, syn Franciszka. Urodzony 5 grudnia 1912 roku w Ozorkowie (powiat Zgierz).
55.Głowacz Jan syn Bolesława ps. „Blade Widoki” urodzony m26 kwietnia 1926 roku w Łodzi
56 Gołek Marian ps „Sokół” syn Wawrzyńca urodzony 22 sierpnia 1919 roku w Janowicach (powiat łęczycki).
57 Gondek Franciszek, syn Feliksa ps „Mróz”. Urodzony 29 stycznia 1925 roku w Łodzi
58 Gondek Marian ps „Pudel”, syn Tomasza urodzony w 29 lipca 1927 roku w Łodzi.
60 Grabarczyk Stefan ps „Ryś”, syn Franciszka urodzony 17 lipca 1919 roku w Solcy Małej (powiat Zgierz).
61 Graczyk Stanisław ps. „Gaj”, syn Władysława urodzony 27 września 1924 roku.
62 Gralka Józef syn Romana, urodzony 1 stycznia 1927 roku.
63 Grzelak Bronisław ps. „Mewa”, syn Wawrzyńca urodzony 9 maja 1925 roku.
64 Hala Bogusław, syn Alojzego, urodzony 21 sierpnia 1927 roku w Pradze (Czechy)
65 Hewelt vel Howelt ps. „Kruk” bdb.
66 Ignaczak Czesław ps. „Czech”, syn Michała urodzony 6 maja 1923 roku w Marcinkowie (pow. Turek).
67 Jacewicz Adam ps. „Stawik”, syn Kazimierza, urodzony 2 sierpnia 1924 roku.
68 Janczarek Franciszek ps. „Orciuch”, syn Antoniego urodzony 17 września 1900 roku w Łodzi.
69 Janiaczyk Marian ps. „Jasiu” syn Ignacego, urodzony 8 września 1929 roku w Łodzi.
70 Janiak Stefan ps. „Jasiu”, „Wrona” syn Stefana urodzony 2 grudnia 1923 w Ozorkowie (powiat Zgierz).
71 Janicki Stanisław, syn Romana urodzony 24 kwietnia 1925 roku w Dobrej (powiat Turek) skazany na karę śmierci i stracony w 1946 roku.
72 Jasiński Henryk ps. „Sztacheta”, syn Michała ur. 29 września 1928r. w Ozorkowie (pow. Zgierz).
73 Jęczmieniow Sergiusz ps „Kazimierz” ur. 13 marca 1917r. w Kijowie.
74 Jeziorny Zenon ps. „Zając” bdb.
75 Jeziorski Franciszek ps. „Rafał”, syn Ignacego urodzony 5 kwietnia 1912 w Zagajenie (pow. sieradzki).
76 Jeżewski Eugeniusz „Żbik” bdb. Skazany na karę śmierci przez WSO w Poznaniu na sesji wyjazdowej w Kaliszu i rozstrzelany w sierpniu 1946r.
77 Jóźwiak Edward ps. „Chyży”, syn Stanisława urodzony 16 kwietnia 1924r.
78 Jóźwiak Eugeniusz ps. „Miś” bdb.
79 Kaletka Józef ps. „Lucjan”, syn Walentego ur. 14 lutego 1912r.
80 Kałużny Marian syn Stanisława, ur. w 1920r. zginoł podczas walki bdb.
81 Kamiński Bolesław ps. „Sor”, syn Michała ur. 8 kwietnia 1927 w Łodzi skazany na karę śmierci przez WSO w Łodzi i stracony w 1946r.
82 Kamiński Eugeniusz, syn Józefa urodzony 20 listopada 1928 w Kozłowie (pow. Poddębice)
83 Kanatopow Sergiusz Iwan ps. „Franek” bdb.
84 Karczewski Stanisław ps. „Szpak”, syn Stanisława ur. 3 marca 1919r.
85 Karpiński Henryk ps. „Tarzan”, syn Jana urodzony 30 grudnia 1922 roku. Zginął w 1946r.
86 Kazimierczak Kazimierz ps. „Suchy”, syn Franciszka urodzony 27 lutego 1913 roku. Skazany na karę śmierci przez WSO w Łodzi i stracony w 1946r.
87 Kazimierczak Konstanty ps. „Wicher”, „Kostek”, syn Józefa ur. 11 marca 1920r.
88 Kępiński Edward syn Antoniego, ur. 24 w Strzałkach (pow. Gostynin).
89 Kieszkowski Sylwin, syn Adama urodzony w Woli Branickiej (pow Zgierz ) bdb.
90 Klimczak Stanisław syn Antoniego, ur. 10 sierpnia 1917 roku bdb.
91 Kłaczyński Stanisław, syn Franciszka urodzony 6 sierpnia 1898 roku w Płońsku.
92 Kmieciak Edward ps. „Słoń”, syn Ignacego ur. 17 marca 1928r. w Matachowicach (pow. Zgierz)
93 Kokolski Eugeniusz „Groźny”, syn Piotra urodzony w 1920r.we Lwowie
94 Kołodziejczyk Władysław syn Stefana, urodzony 17 kwietnia 1928 roku w Chociszewie (powiat Zgierz).
95 Konatopow Szymon ps. „Franek” bdb.
96 Kosobudzki Piotr ps. „ Błyskawica”, syn Jana urodzony 19 października 1916 w Dobrej ( powiat Turek)**
97 Kowalczyk Franciszek ps. „Kanrek”, syn Macieja urodzony 5 czerwca 1922 w Sładkowie Rozlazłym (pow. Łęczyca).
98 Kowalczyk Jan, syn Antoniego urodzony 25 czerwca 1925 w Giecznie (pow Łęczyca).
99 Kowalczyk Zygmunt ps. „Sowa”, syn Romana ur. 1 stycznia 1926r.
100 Krawczyk Leszek ps. „Biały”, syn Feliksa urodzony 8 maja 1929 w Łodzi.
101 Kręc Marian ps. „Zając”, syn Stanisława urodzony 6 czerwca 1925 roku w Malanowie (pow. Turek).
102 Król Roman ps. „Felek”, syn Pawła, urodzony 22 września 1923r.
103 Królak Roman ps. „Grom”, syn Józefa urodzony 22 listopada 1920r. w Glinnie (powiat Sieradz).
104 Kruk Roman ps. „Jastrząb” bdb.
105 Kubiak Józef ps. „Paweł”, syn Stanisława. Urodzony 16 marca 1912 roku w Ozorkowie (powiatZgierz). Zginął podczas walki w 1946r.
106 Kubiak Józef ps. „Sowa”, urodzony 10 marca 1924r. bdb
107 Kukuć Edward ps. „Kajtek”, syn Jana urodzony 2 grudnia 1923 roku w Wilnie.
108 Kuliński Stanisław ps. „Apasz” bdb.
109 Kurek Tadeusz ps. „Kogut”, syn Bolesława urodzony 16 marca 1926r.
110 Kurzawa Władysław ps. „Burza”, syn Władysława, bdb. Zginął podczas walki w 1946r.
111 Kurzawiński Ryszard, syn Michała. Urodzony 8 kwietnia 1925 roku w Tuliszkowie (powiat Turek).
112 Kwiecień Kazimierz ps. „Zapad”, syn Jana urodzony 18 lutego 1918 roku.
113 Laskowski Roman ps. „Glapa”, syn Józefa urodzony 7 września 1921r. w Ostrowie Warckim (pow. Sieradz).
114 Lewandowski Marian, syn Jakuba urodzony 10 sierpnia 1920r. w Krasnołanach (pow. Poddębice).
115 Lisowski Feliks ps. „Staw”, „Kat”, syn Zygmunta. Urodzony 20 maja 1920r. w Łodzi, zginął podczas walki w 1946r.
116 Lubrański Kazimierz ps. „Smoluch”, syn Kazimierza urodzony 17 stycznia 1929r. w Łodzi.
117 Łasocha Stanisław ps. „Sokół”, syn Józefa. Urodzony 26 października 1921r. w Niemczech (skazany na śmierć w czasie procesu w Turku )
118 Łuczak Andrzej ps. „Pantera”, syn Wojciecha urodzony 29 lutego 192) roku w Woli Piekarskiej (pow. Turek).
119 Maciaszek Stanisław ps. „Wrona”, syn Stefana urodzony 12 lutego 1923 roku. Zginął podczas walki w 1946r.
120 Maciejewski Józef ps. „Zajączek”, syn Władysława urodzony 14 października 1912r. w Miłaczewku (pow. Turek).
121 Maciejewski Kazimierz, syn Józefa. Urodzony 1 marca 1922 roku w Kaliszu. Skazany na śmierć przez WSR w Łodzi, wyrok wykonano w 1947r.
122 Majas Józef ps. „Wiewiórka”, syn Tomasza urodzony 3 marca 1915 roku w Iwanowicach (pow. Kalisz)
123 Malinowski Stanisław bdb
124 Majas Józef ps „Wiewiórka” syn Tomasza. Urodzony 3 marca 1915 roku w Iwanowicach (pow. Kalisz).
125 Malinowski Stanisław bdb.
126 Michalak Stefan, syn Franciszka. Urodzony 22 lipca 1923 roku w Ozorkowie (pow. Zgierz).
127 Mirowski Eugeniusz ps. „Kuropatwa”, syn Szczepana. Urodzony 18 grudnia 1927 roku w Dalikowie (pow. Poddębice).
128 Moszczyński Tadeusz ps. „Szczur”, „Okoń”, syn Ludwika urodzony 4 listopada 1927 w Łodzi.
129 Mróz Mieczysław, syn Antoniego urodzony 5 września 1926 w Giecznie (pow. Zgierz).
130 Muszyński Jan ps. „Wiesław”, syn Franciszka. Urodzony 17 września 1921 roku w Warce.
131 Nestorowicz Edmund ps. „Jaskółka”, syn Michała urodzony 16 listopada 1924 roku w Pęczniewie (pow. Poddębice).
132 Nowak Jan ps. „Gołąb”, syn Jana urodzony 13 maja 1925 roku w Niemysłowie (pow. Poddębice).(skazany na śmierć w czasie procesu w Turku).
133 Ojrzanowski Franciszek ps. „Bezpieka”. Syn Adama, urodzony 15 marca 1911 roku w Turku.
134 Olas Tadeusz ps. „Ryś”, syn Andrzeja urodzony 24 lutego 1927 roku.
135 Olejniczak Stanisław ps. „Słowik”, syn Tomasza urodzony 4 września 1922 roku w Lorenkach (pow. Zgierz).
136 Olszewski Józef ps. „Tygrys”, syn Antoniego. Urodzony 7 czerwca 1920 roku w Woli Piekarskiej (pow. Turek). (jeden ze skazanych w procesie w Turku).
137 Ostojski Henryk ps. „Jagoda”, syn Władysława. Urodzony 9 marca 1921 roku w Skęczniewie (pow. Turek) (również skazany w procesie w Turku)
138 Paluszyński Jan ps. „Wicher” bdb.
139 Paterkiewicz Ryszard syn Mieczysława. Urodzony 23 października 1924 roku w Tuliszkowie (pow. Turek).
140 Patrzykąt Czesław ps. „Kret”, syn Bronisława. Urodzony 14 sierpnia 1921 w Krępie (pow. Turek).
141 Pawlak Kazimierz, syn Andrzeja. Urodzony 18 września 1927 roku w Orłej (pow. Zgierz).
142 Pawlak Stanisław, syn Józefa urodzony 7 maja 1902 roku w Modlnej (pow. Zgierz).
143 Pawlak Tadeusz ps. „Burza”, syn Antoniego. Urodzony 5 grudnia 1926 roku w Malanowie.
144 Pawlak Władysław, syn Ludwika. Urodzony 19 maja 1902 w Zgierzu.
145 Pieniążek Zdzisław, syn Leona. Urodzony 26 maja 1926 roku w Stanisławowie (pow. Poddębice).
146 Piotrowski Eugeniusz, syn Michała. Urodzony 16 grudnia 1906 roku w Sypieniu (pow. Łowicz).
147 Piotrowski Tadeusz vel Wilczyński ps. „Wilk”, syn Michała. Urodzony 28 października 1928 roku w Borowcu (pow. Łęczyca).
148 Pluciński Roman ps. „Orlik” syn Piotra urodzony 21 lipca 1906 roku w Przyraniu (pow. Kalisz)
149 Płaczek Kazimierz ps. „Lis” syn Michała urodzony 17 lutego 1923 roku w Głuchowie (powiat Turek).
150 Przybylak Stanisław ps. „Marianna”, syn Michała. Urodzony 14 listopada 1909 roku w Miłaczewku (pow. Turek).
151 Pyziak Marian, syn Ignacego. Urodzony 3 września 1914 roku w Antoninie (pow. Kalisz).
152 Rembas Aleksander ps. „Zając”, syn Józefa urodzony 23 października 1923 roku w Smolniku (pow. Konin)
153 Rosiak Stanisław ps. „Skóra”, syn Kazimierza ur. 19 lipca 1915r.
154 Ryba Henryk ps. „Dan”, syn Józefa urodzony 1 października w Łodzi
155 Sędzicki Roman ps. „Ksiądz” bdb.
156 Sieradzki Jan ps. „Wydra”, syn Jana urodzony 10 grudnia 1924 roku w Sładkowie Rozlazłym (pow. Łęczyca).
157 Skoliński Mieczysław***, syn Juliana, urodzony 26 sierpnia 1926roku w Porożu (pow. Turek).
158 Skoliński Zygmunt****, syn Juliana, urodzony 5 kwietnia 1923 roku w Porożu (pow. Turek)

159 Skalski Kazimierz ps. „Zapora”, syn Franciszka urodzony 24 marca 1924roku w Ozorkowie (pow. Zgierz). Zginął podczas walki w 1947r.
160 Skrzycki Tadeusz, syn Stanisława. Urodzony 13 maja 1916roku w Malanowie (pow. Turek).
161 Słowiński Zenon ps. „Czapla”, syn Antoniego urodzony 27 kwietnia 1928 roku w Łodzi.
162 Smak Józef ps. „Dzięcioł”, syn Władysława. Urodzony 3 sierpnia 1923 roku w Przespolewie (pow. Kalisz).
163 Sobolczyk Marian urodzony w 1916r. bdb.
164 Stachowiak Tadeusz ps. „Kmicic”, syn Alfonsa urodzony 21 grudnia 1926 roku w Warszawie.
165 Stańczyk Feliks syn Józefa, urodzony 20 czerwca 1916 roku w Żabokrzekach (pow. Łęczyca)
166 Stasiak Antoni bdb. Zginął podczas walki w 1946r.
167 Stasiak Marceli ps. „Bocian”, „Klucha”, syn Stefana urodzony 16 lutego 1916 roku.
168 Staszak Józef ps. „Iwan”, syn Władysława urodzony 10 sierpnia 1926 roku w Żarach (pow. Konin).
169 Stelmaszak Gabriel, syn Michała urodzony 5 lipca 1925r. w Tuliszkowie (pow. Turek).
170 Szczepaniak Andrzej ps. „Wróbel”, syn Stanisława urodzony 20 listopada 1923 roku.
171 Szczerbicki Leonard ps. „Granat”, syn Marcina urodzony 17 września 1917 roku w Ignacowie (pow. Brzeziny).
172 Śliwiński Bogdan, syn Bronisława urodzony 30 marca 1928 roku w Łodzi.
173 Tomczak Franciszek ps. „Sęp”, syn Kazimierza urodzony 4 stycznia 1924 roku.
174 Tomczak Józef ps. „Domejko”, syn Ludwika urodzony 8 października 1920 roku w Woli Piekarskiej (pow. Turek).
175 Tuszyński Edward ps. „Jaskółka”, syn Juliana urodzony 21 września 1913 roku w Zgierzu.
176 Tybura Czesław ps. „Kos”, syn Stanisława urodzony 1 grudnia 1924 roku w Woli Rogozińskiej (pow. Zgierz).
177 Tyczkowski Mieczysław bdb.
178 Urbaniak vel Górowski Wiktor, syn Jana urodzony 31 stycznia 1926 roku w Ozorkowie (pow. Zgierz).
179 Urbańczyk Henryk, syn Adama urodzony 2 stycznia 1929 roku w Łodzi.
180 Urbańczyk Jan ps. „Konus”, syn Ludwika urodzony 8 lutego 1927 roku w Woli Piekarskiej (pow. Turek). Skazany na karę śmierci przez WSR w Poznaniu i stracony w 1946 roku.
181 Urbańczyk Michał ps. „Mucha”, syn Józefa urodzony 16 lipca 1922 roku w Żeroniczkach (pow. Turek).
182 Urbańczyk Stanisław ps. „Wilczur”, syn Józefa urodzony 15 sierpnia 1917 roku w Piekarach (pow. Turek).
183 Walszczyk Tadeusz syn Walentego urodzony 15 czerwca 1916 roku w Grąbkowie (pow. Turek).
184 Walczak Jan ps. „Żuk” bdb.
185 Wasiluk (Wasukow) Anton bdb.
186 wieczorek Henryk ps. „Słowik” bdb.
187 Wieczorkiewicz Henryk ps. „Iskra”, syn Mariana urodzony 14 sierpnia 1921 roku.
188 Wiewiórski Wacław, syn Feliksa urodzony 20 sierpnia 1921 roku w Podgórzynach (pow. Łęczyca).
189 Witczak Jan, syn Mariana urodzony 16 listopada 1921r. w Lorenkach (pow. Zgierz).
190 Wojcieszek Florian ps. „Niedźwiedź”, syn Tomasza urodzony 4 maja 1922 roku we Władysławowie (pow. Łowicz).
191 Wojdyn Władysław, syn Grzegorza urodzony 2 czerwca 1899 roku w Poddębicach.
192 Wojtczak Stanisław ps. „Grzyb”, syn Macieja 10 wrzesnia 1922 roku w Kowalewicach pow. Zgierz.
193 Wyszkowski Zygmunt ps. „Kamień”, syn Józefa. Urodzony 3 listopada 1925 roku w Ozorkowie. Skazany na karę śmierci przez WSR w Łodzi i stracony w 1947 roku.
194 Zaradzki Stanisław ps. „Niedźwiedź, urodzony w 1919r. bdb.
195 Zbonikowski Jerzy, syn Stanisława urodzony 20 listopada 1926r. w Dalikowie.
196 Zieliński Zdzisław, syn Bronisława urodzony 14 kwietnia 1922 roku w Łodzi.
197 Żebrowski Jerzy ps. „Kanarek”, syn Adama. Urodzony 27 marca 1927 roku w Łodzi.


Lista praktycznie przepisana z książki Konspiracja antykomunistyczna i podziemie zbrojne w Wielkopolsce w latach 1945–1956, red. Agnieszka Łuczak, Aleksandra Pietrowicz, Poznań 2007

*Ostatnio dostałem list z którego dowiedziałem się że być może jest błąd na liście lub było dwóch Stanisławów Dulinów o pseudonimie "Sarna". Proszono mnie o zmianę danych co w pewnym sensie zrobiłem. oże kiedyś sprawa do końca się wyjaśni.
**Kosobudzki Piotr nie był nigdy członkiem oddziału "Groźnego". Zupełnie inna historia (niesamowita). Nie wiem z jakiej okazji dopisali go milicjanci na listę a potem ta lista bez sprostowania trafiła do książki.
***,**** Powinno być Skoliński nie Skaliński. Na prośbę wnuczki jednego z tych panów poprawiłem błąd.

Moja wersja bibliografii

Seria artykułów w Echu Turku z roku 2000, pod tytułem Z dziejów podziemia zbrojnego w powiecie turkowskim w latach 1944-1945. Oddział partyzancki "Groźny". Dostępne w bibliotece w Turku w dziale regionalnym.

Serdeczne podziękowania dla Pana Henryka Czarneckiego za stronę http://hczarnecki.republika.pl/index.html Była to kiedyś jedyna strona z której można było się czegoś dowiedzieć. Dziś spotkałem się z wynikami jego pracy na stronie http://www.publikacje.edu.pl/publikacje.php?nr=6355 gdzie jest zamieszczony plik pdf można ściągnąć i przeczytać.

Biuletyn IPN z lipca 2003 roku z artykułem Pani Agnieszki Łuczak "Gdzie pochowano żołnierzy "Groźnego"? oparty prawie w całości na artykułach pani Piaseckiej.Dostępny gdzieś w internecie

Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, red. Rafał Wnuk, Sławomir Poleszak, Agnieszka Jaczyńska, Magdalena Śladecka, Warszawa–Lublin 2007, 574s. Opis tutaj

Ihttp://www.ipn.gov.pl/portal/pl/229/6508/Atlas_polskiego_podziemia_niepodleglosciowego_19441956.html

Konspiracja antykomunistyczna i podziemie zbrojne w Wielkopolsce w latach 1945–1956, red. Agnieszka Łuczak, Aleksandra Pietrowicz, Poznań 2007, 263 s. z artykułem Jerzego Bednarka „Antykomunistyczny oddział partyzancki Eugeniusza Kokolskiego ps. »Groźny« (sierpień 1945 r. – marzec 1946 r.)”
Na podstawie którego powstała spora część wpisów.

Publikacja Ksawerego Jasiaka Oddział partyzancki kpt. „Groźnego” i jego żołnierze z biuletynu Niepodległość i Pamięć 22 (2006). Biuletyn ten wygląda tak http://katalog.czasopism.pl/index.php/Niepodleg%C5%82o%C5%9B%C4%87_i_Pami%C4%99%C4%87_22_(2006)



Wszystkie wymienione publikacje są w moim posiadaniu natomiast nie jest to wszystko i będę się starał uzupełniać w miarę możliwości. Tak samo jak będę powoli dodawał kolejne wpisy zmieniał wygląd bloga itp

Ciąg dalszy działalności (powiat turkowski)

W powiecie turkowskim zaczyna się kolejny etap działalności oddziału. Był to okres zwiększonej aktywności. przeprowadzano również wypady na teren sąsiednich powiatów. Szacuje się że na terenie powiatu turkowskiego w samym listopadzie oddział przeprowadził 32 akcje. Skutecznie paraliżował to działania instytucji państwowych i tworzenie się lokalnych komórek PPR. Celem akcji były tak jak zawsze spółdzielnie państwowe i mniejsze miasta w powiecie szczególnie często partyzanci byli w Dobrej i Tuliszkowie. Przeprowadzali również kilka akcji we Władysławowie. Do najważniejszych wydarzeń z tego okresu należą opanowanie Pęczniewa 9 listopada, 11 na 12 listopada zajęcie Dobrej. Tam podobnie jak w Pęczniewie dokonano rekwizycji natomiast nikogo z członków PPR nie wychłostano za to zdemolowano mieszkanie członka UB plakatowano miasto i wygłoszono przemówienie patriotyczne do mieszkańców zebranych na rynku. Zajęcie Dobrej powtórzyło się 30 listopada tym razem uprowadzono Sekretarza Komitetu miejskiego PPR Józefa Pecynę, który został rozstrzelany.
W grudniu w Tuliszkowie oprócz rutynowych działań z niewiadomych przyczyn członkowie oddziału zamordowali mieszkającą tam Żydówkę. Nie była to z resztą jedyna taka sytuacja. 14 grudnia oddział zapuścił się na teren powiatu sieradzkiego do Warty. Dokonano tam zajęcia miasta rekwizycji na poczcie i w magazynach Państwowego Monopolu Spirytusowego. Tam również doszło do rozstrzelania 2 Żydów.

Już w listopadzie władze powiatowe zepchnięte do defensywy działalnością podziemia w powiecie (nie tylko odział "Groźnego") zwołały specjalne zebranie w budynku PUBP w celu zorganizowania działań przeciwko grupą zbrojnym. Wzięli w nim udział przedstawiciele Starostwa Powiatowego, władz wojewódzkich ,bezpieki, PPR, MO. Zadecydowano o przywróceniu godziny policyjnej zwiększeniu liczby żołnierzy w miesicie o 300, zwróceniu się do władz wojewódzkich o dodatkowe samochody i paliwo w celu lepszego zwalczania oddziałów zbrojnych.
W tym czasie nadal za oddziałem „Groźnego” podążali pracownicy WUBP z Łodzi. 30 listopada utworzyli specjalna grupę operacyjną, która jednak na początku nie odniosła żadnych sukcesów przeszukując okolice Uniejowa i Poddębic. Stwierdzili oni nawet że UB w Turku nie jest zainteresowane ściganiem oddziału. Ponadto już przed zebraniem w Turku i utworzeniem grupy w Łodzi podobną akcje na terenie powiatu przeprowadził niezależnie KBW z Poznania. Oddelegowano wtedy do Turku 105 żołnierzy. 12 grudnia Kierownik Sekcji Walki z Bandytyzmem Henryk Kupiec z WUBP w Poznaniu założył sprawę o kryptonimie „Robot” trwającą aż do 1949 roku.

Bardzo szybko sytuacja oddziału „Groźnego” stawała się coraz trudniejsza ze względu na coraz częstsze wysyłanie grup pościgowych mających coraz liczniejszy skład i coraz lepiej informowanych przez lokalnych informatorów. I tak np. w nocy z14-15 grudnia stoczono walkę w okolicy Jeziorska. W skład sił bezpieczeństwa wchodziło 12 żołnierzy Armii Czerwonej 30 żołnierzy KBW, pluton lotny MO z Turku funkcjonariusze PUBP. Dowodził nimi zastępca kierownika PUBP w Turku Włodzimierz Kojło, który uciekl z miejsca walki co dodatkowo zdezorganizowało siły pościgowe i ułatwiło wyjście z zasadzki partyzanom. Kolejne akcje oddziału przyniosły straty w. Po akcji w Zbiersku w powiecie kaliskim, grupa operacyjna UB i MO z Kalisza i z Turku aresztowano 3 żołnierzy. Według akt WBW w Poznaniu, 28 grudnia aresztowano 8 ludzi 3 zabito jednego raniono natomiast druga strona straciła jednego rannego milicjanta. Podczas drugiej akcji w Zbiersku 11 stycznia 1946 r. partyzanci zabili funkcjonariusza PUBP w Kaliszu i żołnierza WP z grupy operacyjnej. Cała grupa liczyła 80 Polaków 20 żołnierzy Armii Czerwonej dowodził nia zastępca kierownika PUBP w Kaliszu chor. Jan Kwieciński.

Mimo tak ciężkiej sytuacji w jakiej coraz bardziej znajdował się oddział nie zaprzestał on działalności zbrojnej cały czas w styczniu dochodziło do rozbrajania posterunków MO. Dzięki jednej z takich akcji na posterunek w Kowalach Pańskich do oddziału dostał się zdrajca Józef Czupryński, były komendant tego posterunku z którego zdezerterował. W prawdzie od początku zanim jeszcze oddział podjął działania zbrojne bezpieka wiedziała dzięki swojemu informatorowi, który był bliskim kolegą S. Budy o organizacji. Podejmowano próby wstawiania zwerbowanych wśród aresztowanych członków odziału agentów powrotem w szeregi oddziału. Jednak to Czupryński był agentem który, przyczynił się do szybkiego rozbicia oddziału. Podjął on dobrowolna i świadoma współpracę z bezpieką 20 stycznia. Nadano mu pseudonim operacyjny „Będziechowski”. Przekazywał ona cały czas informacje o oddziale do UB w Turku. Nie wiem czy miał swój udział w potyczce pod Czachulcem 23 stycznia.
Wracający po akcji rozbrojenia posterunku MO we Władysławowie partyzanci podzielili się się na 2 grupy jedna została w Miłaczewie druga na Czachulcu. Niestety zmęczeni partyzanci odpoczywający w Czachulcu nie zauważyli ostrzeżenia kolegów będących w Miłaczewie o nadchodzącym pościgu. Zostali zaskoczeni przez grupę KBW z Turku i grupę KBW z Konina, w sumie 75 osób. Podczas walki zginęło dwóch partyzantów. Jeden z nich ranny popełnił samobójstwo. Wiele osób związanych z oddziałem zostało aresztowanych. Był to bardzo dotkliwy cios gdyż te okolice a zwłaszcza wsie Skarżyn, Miłaczew, Czachulec były bardzo często wykorzystywane jako baza dla oddziału. Stamtąd pochodziło kilku członków oddziału. Miejscowi rolnicy wspierali oddział na różne sposoby udzielając im nawet transportu w postaci konnych furmanek.
Ostatnia potyczka z udziałem „Groźnego” miała miejsce pod Prażuchami (powiat kaliski) 5 marca 1946 roku. Przebywający tam partyzanci z grup „Kajtka” i „Kmicica” musieli stoczyć walkę z obławą liczącą 50 funkcjonariuszy UB i MO z Kalisza i Turku. Podczas tej potyczki zginęło 3 partyzantów, a 4 dostało się do niewoli w tym dowódca grupy Turek Tadeusz Stachowiak „Kmicic”. Sam „Groźny” został ranny w płuco, jednak udało się go wynieść z pola walki. Niewątpliwie był to największy do tej pory sukces planu bezpieki, polegającym na tym, że do zwalczania skierowano żołnierzy WBW z 11pp. stacjonującego w Poznaniu oraz UB iMO z Turku i Kalisza. Plan zakładał że grupy 40-50 osobowe będą co jakiś czas przeszukiwać teren powiatów turkowskiego i kaliskiego. Co ciekawe 9 marca zatwierdzono plan wysłania przeciwko partyzantom z tej części województwa grupy operacyjnej w skład której wchodziło 430 ludzi w tym batalion WBW, kompania MO, pluton samochodów pancernych, pluton łączności WP, oraz 4 ckmy i działko. Z tego za ujęcie „Groźnego” odpowiadało 43 ludzi z pierwszej grupy operacyjnej stacjonującej w Turku ppor Włodzimierza Rafalskiego. W tym czasie dla porównania oddział „Groźnego” miał mniej niż 55 żołnierzy (takie siły stoczyły walkę pod Prażuchami). Po walce pod Prażuchami rannego „Groźnego” przechowywano prawdopodobnie na cmentarzu w Przespolewie. Natomiast cały oddział podzielono na grupy i starano się ukryć, a następnie ponownie skoncentrować. Przy Kokolskim pozostało 6 żołnierzy z jego obstawy w tym agent „Będziechowski”. Ostatnią kwaterą "Groźnego było gospodarstwo państwa Opalów. Oddział udał się tam po wstępnym rozpoznaniu gospodarstwa we wsi Czyste gmina Dobra, postanowiono przechować tam „Groźnego”. Jednak już następnego dnia 15 marca doszło aresztowania członków oddziału i pana Opali przez grupę Rafalskiego.

Niewielki oddział żołnierzy radzieckich, oraz grupa UB z Turku. Wjechała wcześnie rano na podwórko gdy Opala szykował wóz do przywiezienia lekarza. Otoczono dom wezwano do poddania się członków oddziału. Gdy to nie odniosło skutku wrzucono do środka domu granat. Który jednak nie eksplodował. Prawdopodobnie przez wzgląd na bezpieczeństwo gospodarzy brak możliwości ucieczki z rannym dowódcą partyzanci poddali się bez walki, a sam „Groźny” strzelił sobie w głowę.
Wszystkich oprócz Rosjanina którego oddano do dyspozycji NKWD razem z umierającym dowódcą wywleczonym z domu za nogi przewieziono do siedziby PUBP w Turku. „Groźny” zmarł tam na drugi dzień około 15:00. aresztowanymi podczas tej obławy byli: Roman Królak „Grom”, Stanisław Łasocha PS „Sokół”, Henryk Ostojski PS „Jagoda”, Sergiusz Jaczmieniow lub Jaczkuniew ps „Kazimierz” oraz Czupryński. Kóry w domu Opalów cały czas namawiał do poddania się. W nocy doszło do kolejnych aresztowań, aresztowano Antoniego Antczaka ps „Wojtek” oraz 19 współpracowników oddziału wskazanych przez „Będziechowskiego”. Gospodarstwo Opalów zostało zrujnowane przez ubeków a gospodarz spędził kilka lat w więzieniu.
Aresztowanych członków oddziału „Groźnego” czekał proces który odbył się 16 kwietnia 1946 roku. Oprócz nich na ławie oskarżonych zasiadł jeden z żołnierzy Abażura 101. Skazano wtedy 10 osób w tym 6 na karę śmierci za przynależność do oddziału.
Skazano na karę śmierci Jana Nowaka, Romana Królaka, Józefa Olszewskiego, Antoniego Antczaka, Stanisława Łasochę, Henryka Ostojskiego. Na dożywocie Tadeusza Stachowiaka na 15 lat więzienia Zenona Słowińskiego, Tadeusza Kurka, Józefa Staszaka. Na 10 lat więzienia członka oddziału „Abażur 101” Bronisława Chudzika. Do tej pory nie odnaleziono dokumentów procesowych z tej rozprawy. Jedynym dowodem po procesie jest plakat z obwieszczeniem wyroków który przechowała Anna Musialska z Turku. Nie ma jednoznacznych dowodów na to że wyrok wydał WSO z Poznaniu na sesji wyjazdowej w Turku, choć zgodnie z zeznaniem Tadeusza Stachowiaka sądził radziecki sędzia o nazwisku Giemborek, który był sędzią WSO. W ostatniej publikacji IPN pojawia się skrót przy skazanych w tym procesie SO (sąd okręgowy) w Poznaniu ale dowodów w artykule poświęconym oddziałowi brak tak samo jak opisu procesu*. Stachowiak uniknął kary śmierci dzięki prokuratorowi, który tłumaczył że człowieka który walczył z Niemcami nie można tak skazać (Stachowiak uczestniczył w Powstaniu warszawskim, był odznaczony krzyżem Virtuti i Militari). Nie był to jedyny proces członków oddziału i ludzi z nim współpracujących. Jeszcze kilka innych osób zostało przez sądy w Poznaniu i Łodzi skazanych na karę śmierci. Po za tym wielu ludzi odsiedziało wyroki za swoją działalność skazywano ich jeszcze po rozbiciu oddziału. Tych skazanych na śmierć w Turku wywieziono za miasto do lasu tam najprawdopodobniej torturowana, a potem rozstrzelano przez funkcjonariuszy UB w Turku. Następnie pochowano w tym samym miejscu. Ciała „Groźnego” nigdy nie odnaleziono prawdopodobnie wywieziono je na miejskie wysypisko, albo wrzucono do Warty.

Odziałem po śmierci Kokolskiego dowodził Stanisław Buda „Orzeł”. Jego zastępcą został Edward Kukuć „Kajtek” były żołnierz Okręgu Wileńskiego AK, który zdezerterował z jednostki w Krakowie. W oddziale „Groźnego” był dowódcą grupy Kalisz. „Orzeł” zdecydował o czasowym zdemobilizowaniu oddziału, co jednak nie uchroniło jego członków przed kolejnymi aresztowaniami. W kwietniu aresztowano kolejnych 5 osób. Do kolejnych aresztowań doszło dzięki „Kajtkowi” który zdecydował się na powrót do Krakowa 24 maja 1946r. Po powrocie przekazano go do PUBP w Turku. Dzięki jego zeznaniom aresztowano 17 członków oddziału, który liczył przed demobilizacją około 30 osób. W czerwcu wpadło kolejnych 4 żołnierzy. Jednak oddział pod dowództwem „Orła” prowadził nadal akcję propagandową. Liczył wtedy około 20 osób. Ostatnie chyba przemówienie w ramach akcji propagandowej odbyło się na zabawie w Bądkowie (powiat turkowski) 25 czerwca 1946 roku. 20 sierpnia 1946 r. Buda poddał się milicjantom na dworcu kolejowym w Ostrowie Wielkopolskim. Wraz z Edwardem Kmiecikiem ps. „Słoń” zostali przekazani do PUBP w Ostrowie. Ujawnienie się „Orła” i podjęcie współpracy z UB miało związek z aresztowaniem i procesem jego młodszego brata Jana Budy ps. „Skoczek”. W prawdzie aresztowano go już jesienią 1945 roku, ale jego proces i 12 innych członków i współpracowników oddziału z województwa łódzkiego odbył się 7 września 1946 roku w tym procesie skazano na karę śmierci wszystkich oskarżonych. Jednak Bolesław Bierut skorzystał z prawa łaski wobec Jana Budy i E. Gądka. Prawdopodobnie ceną za to było wydanie przez „Orła” miejsca pobytu „Korony” który został osaczony w raz ze swoimi żołnierzami przez funkcjonariuszy UB i MO z Turku żołnierzy z 11pp (łącznie 92 osoby). „Korona” ranny w nogi popełnił samobójstwo a jego oddział został rozbity w miejscowości Godziątków powiat kaliski aresztowano 52 osoby.

Ostatnim żołnierzem Groźnego który zginął z rąk aparatu bezpieczeństwa był Stanisław Przybylak urodzony w Miłaczewku.

* Sprostowanie z 28 lipca 2010 w książce powołano się na akta WUSW (Wojewódzki Urząd Spaw Wewnętrznych w Poznaniu). Natomiast nadal nie ma żadnych oryginalnych akt sprawy dokładniej pojawia się Wojskowy Sąd Okręgowy w Poznaniu wydział do spraw doraźnych na sesji wyjazdowej w Turku.

Powstanie oddziału i okres łódzki

Oddział partyzancki „Groźny”
Oddział powstał na przełomie maja i sierpnia 1945roku z inicjatywy Eugeniusza Kokolskiego Stanisława Budy, Jana Budy, Henryka Wysockiego w Łodzi. Pierwotnie założyciele zastanawiali się nad ucieczką z kraju ze względu na panujący terror jednak już w czerwcu podjęto decyzje o zawiązaniu tajnej organizacji niepodległościowej o nazwie „Niepodległość” pierwszym jej dowódcą został Kokolski zastępcą S. Buda. W sierpniu doszło do kolejnej reorganizacji organizacje przekształcono w zbrojny oddział partyzancki nawiązujący do tradycji Armii Krajowej mający na celu walkę z władzą ludową. Działalność oddziału obejmowała część województwa łódzkiego i wielkopolskiego dokładniej powiaty: łęczycki, brzeziński, łowicki .Od listopada 1945 roku powiat turkowski, oraz powiaty kaliski, kolski i koniński. Przejście do Wielkopolski wiązało się z coraz większą aktywnością oddziału i tropieniem go przez coraz większe siły aparatu bezpieczeństwa. Stan osobowy oddziału był płynny ze względu na aresztowania nieporozumienia w oddziale dezercje oraz napływ kolejnych ludzi głównie z MO i LWP przez całą swoja działalność przewineło się według danych UB 197 ludzi . Uzbrojenie i wyposażenie oraz środki finansowe pochodziły najczęściej z rekwizycji mienia państwowego w majątkach rolnych posterunkach MO itp. Zdobyte pieniądze z rekwizycji przeznaczano na żołd i kupowanie od rolników żywności co jednak nie zapobiegało brakom w wyżywieniu oddziału. Na uzbrojeniu oddziału była różna broń od pistoletów po rkm i granaty .Do sprawnego przemieszczania się ciągle rozrastającego się oddziału używano (jeśli udało się zdobyć ciężarówek) lub pożyczonych od miejscowych rolników konnych furmanek. Ta druga opcja była o wiele częstsza ze względu na częste aresztowania i rekwizycje pojazdów których oddział stracił prawdopodobnie trzy. Najczęściej jednak prawdopodobnie poruszano się pieszo a pojazdy używano tylko w czasie akcji i odwrotu. Pojazdy czasem zostawały rekwirowane w czasie akcji a potem porzucane. Sam oddział cieszył się dużym poparciem w śród ludności co pozwoliło mu mimo prób likwidacji przetrwać do kwietnia 1946 roku.

Jak już było to wspomniane na początku oddział rozpoczoł na dobre swoją działalność w sierpniu 1945 roku a dokładnie od spotkania 23 sierpnia i zdobycia broni z magazynu depozytowego WSO w Łodzi. Po uzbrojeniu się wszyscy przenieśli się do Giecza w powiecie łęczyckim gdzie mieszkał znajomy S. Budy Jan Kowalczyk Początkowo rozrastający się oddział rekwirował tylko żywność, pieniądze i inne potrzebne rzeczy ze spółdzielni i majątków państwowych. Pierwsza taka rekwizycja miała miejsce 28 sierpnia, z kasy spółdzielni w Rogoźnie zarekwirowano 100 tyś. Złotych dzień później doszło do rozbicia pierwszego posterunku MO w Białej.
We wrześniu wobec powiększającej się liczby członków oddziału (było ich około 20) „Groźny” zreorganizował oddział dzieląc go na 3 drużyny dowództwo nad pierwszą powierzył Kazimierzowi Kazimierczakowi PS „Suchy”, drugiej Feliksowi Lisowskiemu ps „Staw”, trzeciej Marianowi Gołkowi PS „Sokół”. A nad nimi postawił Stanisława Gadomskiego PS „Ozdoba”.
Po rozbiciu kolejnego posterunku w Łyszkowicach (powiat łowicki) za oddziałem ruszyła grupa pościgowa z Łowicza z którą stoczono potyczkę 9 września pod Wymysłowem w trakcie której „Groźny” został lekko ranny odłamkiem granatu w głowę i w nogę. Partyzanci wycofują się powrotem w rejon Łęczycy a grupa pościgowa ze względu na brak paliwa i niechęć miejscowej ludności musiała zaniechać dalszego pościgu.
1 września partyzanci uprowadzili z Gieczna komendanta MO Wojciech Leszczyńskiego, sekretarza PPR z Rogoźna Stefana Oterskiego oraz referenta gminnego UB w Rogoźnie Stanisława Florczaka. Uprowadzonych rozstrzelano w lesie niedaleko Woli Branickiej. Po tej egzekucji doszło do nieporozumień z oddziału zdezerterowało w sumie 9 żołnierzy.
Dalsza działalność to rozbrajanie kolejnych posterunkow MO rekwizycje i działalność propagandowa. Np. w Bełdowie partyzanci wtargnęli na zabawę z okazji dnia milicjanta w majątku PPR która o mało nie przerodziła się w awanturę zakończoną kolejna egzekucjią tym razem 4 żołnierzy radzieckich pilnujących majątku. „Orzeł” wygłosił tam przemówienie patriotyczne oraz odegrano hymn. Takie przemówienia były normą po zajęciu jakiejś miejscowości była to forma działalności propagandowej. Kolejnym przełomowym momentem w dla oddziału była akcja w majątku wojskowym w Nakielnicy. Akcja ta była przeprowadzona wspólnie z żołnierzami Grupy Egzekucyjnej AK „Błyskawica” Józefa Kubiaka „Pawła” z którymi „Groźny” połączył się 13 października i od tego czasu przeprowadzili kilka akcji na posterunki MO.
Odział „Groźnego” miał zamiar przeprowadzić w majątku rekwizycje. Po wejściu do pałacu w którym odbywała się kolacja z udziałem Szefa Służby Sanitarnej Dowództwa Okręgu wojskowego nr6 płk Jana Wołosiewicza, wojskowego prokuratora okręgowego ppłk Antoniego Karbowskiego (on zajmował się sprawą dezercji Kokolskiego i Budy z WSO w Łodzi), zastępcy naczelnika IV Okręgowego Szpitala w Łodzi mjr Iwana Bułdakowa i zarządcy majątku wojskowego w Nakielnicy por. Franciszka Meduckiego. Doszło do zamieszania i strzelaniny sprowokowanej przez Bułdakowa. W wyniku strzelaniny zgineli Wołosiewicz z żoną a Medyckiego raniono, Karbowski z Bułdakowem zdążyli uciec. Po zarekwirowaniu planowanych rzeczy, zniszczeniu dwóch samochodów i zostawieniu kartki z informacją „Dowódca Konspiracji AK por. „Groźny” ostrzega funkcjonariuszy Bezpieczeństwa Publicznego przed grożącym im niebezpieczeństwem. Z jego rozkazu dnia 28 VIII wszyscy ci którzy będą stać na przeszkodzie organizacji będą, przez polowy sąd AK karani” około 40 osobowy oddział wycofał się.
Od czasu akcji w Nakielnicy PUBP w Łodzi zmienił taktykę walki z oddziałem. Wydano za członkami oddziału listy gończe zaczęto używać informacji uzyskanych od agentów i aresztowanych wcześniej członków oddziału i osób z nim związanych. Zmianę ta wymogly dwie nieudane obławy na oddział przeprowadzone przez Urząd Bezpieczeństwa. Pierwsza przeprowadzona jeszcze przed zajęciem Nakielnicy na początku października 32 osobowa grupa funkcjonariuszy z PUBP, WUBP i KWMO z Łodzi poszła w rozsypkę w czasie pościgu po ostrzelaniu jej z broni automatycznej przez odział „Groźnego”. A po akcji w Nakielnicy bardzo szybko zgubiono ślad i aresztowano tylko kilka przypadkowych osób. Jednak funkcjonariusze bezpieki zadali w końcu poważny cios partyzantom. Udało się w wyniku akcji milicjantów z Wierzchów (powiat sieradzki) aresztować dwóch ludzi z oddziału „Groźnego” co pozwoliło na ustalenie kolejnych członków oddziału i ich aresztowanie. W sumie od 25 października do 1 listopada aresztowano 16 członków oddziału i 13 osób z nim związanych, a od 1 do 5 listopada kolejnych 5 członków i 9 osób z nim związanych. Coraz trudniejsze warunki działania na terenie województwa łódzkiego zmusiły oddział „Groźnego” do przeniesienia się do Wielkopolski na teren powiatu turkowskiego.


Komentarze: 0